بینایی سنجی چیست؟
سنجش بینایی از مهمترین آیتم های مورد نیاز در معاینات سلامت شغلی می باشد. این تست به منظور ارزیابی حدت بینایی دور و نزدیک، میدان بینایی، دید عمق و دید رنگ (بسته به نوع وظیفه شغلی) و تعیین تناسب بینایی با وظایف شغلی صورت می گیرد. انتخاب نوع سنجش بینایی توسط پزشک و بر اساس وظیفه شغلی فرد صورت میگیرد.
اهميت ارزيابي بينايي در معاينات طب کار براي كارگر و كارفرما
بهبود وضيت بينايي باعث بهبود كارايي و توليد، كاهش حوادث و در نتيجه كاهش هزينه ها و غيبت از كار مي‌شود.
ثبت جزييات بينايي كارگر در بدو استخدام، پايه اي براي ارزيابي مشكلات پس از حوادث و يا بيماري‌هاي شغلي ميباشد كه در مبحث پرداخت ديه و غرامت كاربرد فراوان دارد.
ارزيابي پيش از استخدام و دوره‌اي افراد از نظر كفايت بينايي باعث مي‌شود افرادي كه نقص بينايي غير قابل درمان دارند در مشاغلي قرار بگيرند كه متناسب با توانايي ايشان است.
نقائص بينايي با گذر زمان معمولا به سمت بدتر شدن مي‌روند و با معاينات دوره‌اي و كشف اين موارد و برقراري تناسب بين فرد و كارباعث ارتقاء كارايي فرد و سيستم مي‌شود.
بر اساس مطالب ذكر شده ارزيابي توانايي‌هاي بينايي افراد به عنوان قسمتي از معاينه كامل چشم و يا استفاده از متدهاي غربالگري در كليه مشاغل توصيه مي‌شود و اولين قدم در اين راه تعيين استاندارد هاي بينايي براي هر شغل ميباشد كه به اين منظور بايد هر مهارت مورد ارزيابي و آناليز دقيق قرار بگيرد، که تمامی موارد ذکر شده در کلینیک تخصصی طب کار پردیس به دقت انجام میگیرد.
اﻧﻮاع آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﺷﻐﻠﻲ
آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﺷﻐﻠﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻴﺰﺑﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺣﺪت ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ، دﻳﺪ ﻋﻤﻖ و دﻳﺪ رﻧﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺷﺮح داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
اﻟﻒ) تیزبینی یا حدت بینایی (visual acuity)
ﺗﻴﺰﺑﻴﻨﻲ ﺳﻪ ﻧﻮع اﺳﺖ :ورﻧﻴﻪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ، دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ
تیزبینی اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ دﻳﺪن ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻳﻚ ﺷﻲء ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و تیزبینی دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ دﻳﺪن اﺟﺴﺎم ﻣﺘﺤﺮك ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ در اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎرﺑﺮد زﻳﺎدي دارد. ﺗﻴﺰﺑﻴﻨﻲ ورﻧﻴﻪ در واﻗﻊ توانایی تشخیص ﺧﻂ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺸﺎﻏﻠﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد ﻛﻪ ﻧﻴﺎز به ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﻲ در ﻳﻚ ﺧﻂ دارﻧﺪ.
حدت بينايي اكثرا توسط چارت‌هاي اسنلن اندازه‌گيري مي شود كه براي سنجش بينايي دور و نزديك طراحي شده است و نتيجه به صورت يك كسر ارائه مي‌شود. به عنوان مثال ديد ۴۰/۲۰ به اين معنا ميباشد كه كوچكترين تصوير قابل تشخيص توسط فرد آزمايش شده دو برابر اندازه استاندارد ميباشد به عبارتي ديگر خط مذكور توسط فرد با بينايي نرمال در فاصله ۴۰ فوتي (۱۲ متری) قابل تشخيص ميباشد در حالي كه فرد مورد نظر آن را در فاصله ۲۰ فوتي (۶ متری) مي‌تواند بخواند.
حدت بينايي به عنوان شاخص اوليه ارزيابي صحت بينايي فرد در نظر گرفته مي‌شود اما بايد به اين نكته توجه داشت كه حدت بينايي تنها ديد مركزي را ارزيابي مي‌كند و ساير شرايطي كه قسمت هاي محيطي شبكيه را در گير مي‌كند نشان نمي‌دهد. بنابراين حدت بينايي تنها يكي از شاخص‌ها بوده و نبايد به سلامت كلي چشم و بينايي اطلاق شود.
ب) دید عمق
ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ می ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از نشانه های ﺗﻚ ﭼﺸﻤﻲ و دوچشمی فاصله بین اشیا را تشخیص دهد. با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺮ ﺷﻲء در ﭼﺸﻢ، ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﺎوﻳﺮ در ﻣﻐﺰ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻲ شوند، درک ﻋﻤﻖ ﺣﺎﺻﻞ می ﺷﻮﺪ.
ج) دید رنگ
ﻳﻚ ﻓﺮد ﺑﺎ دﻳﺪ رﻧﮓ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ رﻧﮓ ﻣﺘﻔﺎوت را ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ، اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻗﻀﺎوت ﻣﻄﻠﻖ ﺗﻨﻬﺎ حدود ۳۰ رنگ را می توان با اطمینان مشخص کرد. ﺗﺸﺨﻴﺺ رﻧﮓ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ز ﻳﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد: ﺣﺎﻟﺖ تطابق شبکیه، ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪة ﺷﺒﻜﻴﻪ، ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ ﻫﻤﺰﻣﺎن (ﺗﺸﺨﻴﺺ رﻧﮓ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ رﻧﮓ زمینه) و ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ ﻣﺘﻮاﻟﻲ (ﺗﺸﺨﻴﺺ رﻧﮓ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ رﻧﮓ ﺷﻲء دﻳﺪه ﺷﺪة قبلی).
تشخیص رنگ توسط سلول های مخروطی شبکیه انجام می شود. به طور کلی سه نوع سلول مخروطی در شبکیه وجود دارد: قرمز، سبز، آبی که ترکیب آنها با تمام تحریکات رنگی مطابق می شود. اﺧﺘﻼل دﻳﺪ رنگ معمولا ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﺎدرزادي و اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﻮع ﻣﺎدرزادی شیوع بالاتری دارد (۸% مردها و ۰٫۵% زنها) و دوطرفه است، اما نوع اکتسابی در اثر مواجهه با موادی مانند ﺣﻼﻟﻬﺎي آﻟﻲ و جیوه و یا بیماری های ﻛﻮروﺋﻴﺪ، رﺗﻴﻦ ﻳﺎ ﻋﺼﺐ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
د) میدان بینایی
چشم نرمال در حالت ثابت قادر به دیدن یک محرک بینایی در منطقه ای به وسعت ۶۰ درجه از بالا، ۷۰ درجه از پایین، ۹۵ درجه سمت تمپورال (خارجی) و ۶۰ درجه سمت نازال (داخلی) است. کل میدان دید افقی تا ۱۹۰ درجه گسترش دارد.
شايع‌ترين علل محدود كننده ميدان بينايي شامل كاتاراكت (آب مرواريد)، گلوكوم (آب سياه)، اختلالات شبكيه و سن ميباشد. شيوع كاهش ميدان بينايي در سنين ۱۶-۶۰ سالگي در حدود ۳-۳٫۵ درصد بوده در حاليكه بالاي سن ۶۵ سال به ۱۳ درصد مي‌رسد. بيشتر بيماراني كه دچار اختلالات ديد محيطي و ميدان بينايي هستند ديد مركزي مناسب را حفظ مي‌كنند.